Τετάρτη 25 Μαΐου 2016

Η έννοια του εχθρού



Καρλ Σμιτ (Carl Schmitt) 

«[…] Εχθρός δεν είναι λοιπόν ο ανταγωνιστής ή ο αντίπαλος γενικά. Εχθρός δεν είναι επίσης ο ιδιωτικός αντίπαλος τον οποίο μισεί κανείς με αισθήματα αντιπάθειας. Εχθρός είναι μόνο μια, τουλάχιστον ενδεχομένως, δηλαδή κατά πραγματική δυνατότητα, μαχόμενη ολότητα ανθρώπων η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια άλλη ακριβώς τέτοια ολότητα. Εχθρός είναι μόνο ο δημόσιος Εχθρός, διότι καθετί το οποίο αναφέρεται σε μια τέτοια ολότητα ανθρώπων, ιδίως σε έναν ολόκληρο λαό, γίνεται έτσι δημόσιο. 

[…] Αν εκλείψει αυτή η διάκριση (εννοεί μεταξύ Φίλου κι Εχθρού, βασικές έννοιες της πολιτικής θεωρίας του Σμιτ), τότε εκλείπει η πολιτική ζωή εν γένει. Ένας λαός δεν έχει κατά κανένα τρόπο την επιλογή να αποφύγει με εξορκιστικές διακηρύξεις αυτή τη μοιραία διάκριση. Αν ένα μέρος του λαού δηλώσει ότι δεν γνωρίζει πλέον κανέναν Εχθρό, τότε, ανάλογα με την κατάσταση των πραγμάτων, θέτει εαυτόν με το μέρος των Εχθρών και τους βοηθά, αλλά έτσι δεν καταργείται η διάκριση Φίλου και Εχθρού. Αν οι πολίτες ενός κράτους δηλώσουν για τους εαυτούς τους ότι προσωπικά δεν έχουν κανέναν Εχθρό, τότε αυτό δεν έχει τίποτα να κάνει με το ζήτημα, διότι ένας ιδιώτης δεν έχει κανέναν πολιτικό Εχθρό· με τέτοιες δηλώσεις μπορεί το πολύ πολύ να θέλει να πει ότι θέτει εαυτόν εκτός της πολιτικής ενότητας, στην οποία ανήκει καθ’ ύπαρξιν, και ότι θέλει πλέον να ζήσει μόνο ως ιδιώτης. Θα ήταν περαιτέρω πλάνη να πιστέψει κανείς ότι ένας μεμονωμένος λαός θα μπορούσε διά μιας δήλωσης φιλίας προς όλο τον κόσμο ή διά ενός εθελούσιου αφοπλισμού να εξαφανίσει τη διάκριση μεταξύ Φίλου και Εχθρού. Με αυτό τον τρόπο δεν αποπολιτικοποιείται ο κόσμος και δεν μετατίθεται σε μια κατάσταση απόλυτης ηθικής, απόλυτης δικαιότητας ή απόλυτης οικονομικότητας. Αν ένας λαός φοβάται τους κόπους και τον κίνδυνο της πολιτικής του ύπαρξης, τότε θα βρεθεί ένας άλλος λαός ο οποίος θα τον απαλλάξει από αυτούς τους κόπους, αναλαμβάνοντας την «προστασία του απέναντι σε Εξωτερικούς Εχθρούς» και έτσι και την πολιτική εξουσία· ο προστάτης καθορίζει τότε τον Εχθρό, δυνάμει της αιώνιας συνάρτησης προστασίας και υποταγής. 

[…]» Από το βιβλίο του Καρλ Σμιτ, Η έννοια του Πολιτικού, εκδ. Κριτική, μετάφραση Αλίκη Λαβράνου




Σάββατο 14 Μαΐου 2016

Ποιος σκότωσε τον Όμηρο;



Ένα μαχητικό κείμενο για την απώλεια της ελληνικής σοφίας –«ακόμη και τη στιγμή που η υλική κληρονομιά της σαρώνει τον πλανήτη»–, αλλά και για την αποκατάστασή της. Ο θάνατος της κλασικής παιδείας θα σημάνει την παρακμή ενός ολόκληρου κόσμου που έχει με την παιδεία αυτή συγγένεια αίματος. Μια από τις μεγαλύτερες εκδοτικές επιτυχίες των τελευταίων χρόνων.